In de aangrijpende documentaire ‘Willem & Frieda,’ gepresenteerd door Stephen Fry, worden de verbazingwekkende en inspirerende verhalen verteld van homoseksuele verzetsstrijders tijdens de Tweede Wereldoorlog. De documentaire werpt licht op het onbekende hoofdstuk van de geschiedenis, waarin dappere mannen en vrouwen zich niet alleen verzetten tegen de nazibezetting, maar ook vochten voor hun eigen identiteit en rechten in een tijd van onvoorstelbare onderdrukking.
De documentaire volgt het leven en de daden van Willem (Tiky) Arondéus en Frieda Belinfante, twee opmerkelijke figuren die elk op hun eigen manier bijdroegen aan het verzet tegen het naziregime. Willem Arondéus, een beeldend kunstenaar en schrijver, was een sleutelfiguur in de aanslag op het Amsterdamse Bevolkingsregister in 1943. Deze aanslag had tot doel de administratieve basis van de nazi’s te verstoren en zo de deportatie van Joodse burgers te voorkomen. Arondéus’ openlijke homoseksualiteit en zijn onverschrokkenheid maakten hem tot een symbool van moed en verzet. Zijn verhaal illustreert hoe seksuele identiteit en persoonlijke moed hand in hand kunnen gaan in tijden van crisis.
Frieda Belinfante, een getalenteerde celliste en dirigente, was een andere opmerkelijke figuur die in de documentaire wordt belicht. Als openlijk lesbische vrouw en verzetsstrijder speelde ze een cruciale rol in het helpen onderduiken van Joodse kinderen en volwassenen. Haar muzikale talent en vastberadenheid toonden aan dat individualiteit en moed geen grenzen kennen, zelfs niet in de meest grimmige omstandigheden.
De documentaire werpt niet alleen licht op individuele heldendaden, maar ook op de bredere context van homoseksuele gemeenschappen in die tijd. De naziregering vervolgde homoseksuelen genadeloos en beschouwde hen als ‘asociaal’ en een bedreiging voor de ‘zuiverheid’ van de Duitse samenleving. Desondanks slaagden velen erin om stilletjes verzet te bieden en hun medemensen te helpen, ongeacht hun seksuele geaardheid.
Willem & Frieda is niet alleen een eerbetoon aan individuele moed, maar ook een herinnering aan de veerkracht van de menselijke geest en de kracht van diversiteit. Het verhaal van deze homoseksuele verzetsstrijders brengt een diepere laag aan in het begrip van de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog en benadrukt hoe mensen in staat zijn om in de meest duistere tijden op te staan voor waar ze in geloven.
Willem & Frieda is in Nederland uitgezonden door KRO-NCRV en te bekijken via NPO Start.
